رنگ‌آمیزی کپسول‌های آتش‌نشانی به عنوان یک استاندارد جهانی توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) مشخص شده است. این استاندارد از رنگ‌های خاصی برای نشان دادن نوع و خواص کپسول‌های آتش‌نشانی در سراسر جهان استفاده می‌کند. در قدیم معمولا کپسول‌های آتش‌نشانی با رنگ‌بندی متنوع نمایش داده می‌شد تا کاربران بتوانند به سرعت از کپسول مناسب استفاده کنند. برای مثال، کپسول‌های حاوی آب قرمز، کپسول‌های دی‌اکسیدکربن سیاه، کپسول‌های پودری آبی و کپسول‌های بیورسال سبز هستند، اما در ایران اکثر کپسول‌ها معمولا ً قرمز رنگ هستند و تفاوت هر کپسول با خطوط رنگی بدنه آن‌ها مشخص می‌شود. در ادامه این مقاله با انواع کپسول‌های آتش‌نشانی و کاربرد آن‌ها آشنا می‌شویم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
طبقه بندی کپسول های آتش نشانی
کپسول‌های آتش‌نشانی از نظر کارایی و عملکرد به انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. این طبقه‌بندی برای اطمینان از استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی مناسب در صورت وقوع هر نوع آتش‌سوزی در نظر گرفته شده است. طبقه بندی انواع کپسول‌ها شامل:
- کپسول آتش‌نشانی حاوی آب
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای اطفای حریق استفاده از کپسول آتش‌نشانی حاوی آب است. این نوع کپسول آتش‌نشانی معمولاً آب را پاشش می‌کند. این کپسول‌ها برای آتش‌سوزی‌های دسته بندی A استفاده می‌شوند. یعنی منبع آتش‌سوزی توسط موادی همچون چوب، کاغذ، پارچه و غیره است. حتماً باید به این نکته توجه کرد که از این نوع کپسول در مواقع آتش‌سوزی با وسایل برقی و مایعات قابل اشتعال استفاده نشود.
- کپسول‌های آتش‌نشانی حاوی بخار آب
اندازه قطرات در کپسول‌های بخار آب بسیار کوچکتر از کپسول‌های اسپری آب است. داشتن این ویژگی باعث برجسته شدن آن می‌شود زیرا گرما سریع‌تر توسط قطرات جذب شده و فرآیند اطفای حریق تسریع می‌شود. برخلاف کپسول‌های اسپری آب که فقط در آتش‌های کلاس A استفاده می‌شوند، این کپسول‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌توانند طیف وسیعی از آتش‌سوزی‌ها از جمله کلاس A، کلاس B، کلاس C و کلاس E را پوشش دهند.
- کپسول آتش‌نشانی کربن دی اکسید
کپسول‌های دی اکسید کربن یکی از متداول‌ترین کپسول‌های آتش‌نشانی هستند. از این کپسول‌ها بیشتر در منازل و فضاهای بسته استفاده می‌شود. به دلیل اینکه گاز استفاده شده در داخل این کپسول گازی غیر سمی است، در صورت استفاده در آشپزخانه و در مجاورت غذا هیچ ضرری نخواهد داشت. ویژگی مهم این کپسول غلبه گاز دی اکسید کربن بر اکسیژن است. بنابراین این گاز از تبادل اکسیژن مواد قابل احتراق با محیط جلوگیری می‌کند و باعث خاموش شدن آن‌ها می‌شود. کاربردهای این کپسول‌ها مربوط به آتش‌سوزی‌های دسته B یعنی حریق مایعات قابل اشتعال، آتش‌سوزی دسته D یعنی آتش‌سوزی فلزاتی مانند آلومینیوم و آتش سوزی دسته E ناشی از جرقه های الکتریکی است.
- کپسول آتش‌نشانی فوم
استفاده از این کپسول‌ها نسبت به سایر کپسول‌ها از لحاظ کارایی محدودتر است. رایج‌ترین موارد استفاده از این کپسول‌ها زمان آتش‌سوزی کلاس A و کلاس B است.
- کپسول‌های آتش‌نشانی مرطوب شیمیایی
داخل این کپسول‌ها با مواد شیمیایی مانند بی‌کربنات پتاسیم پر شده است که با افزایش دما به دی اکسیدکربن تبدیل می‌شود. کاربرد اصلی این کپسول به آتش‌های کلاس A و کلاس F، آتش‌هایی که از چربی‌ها و روغن‌های خوراکی منشاء می‌گیرند، محدود می‌شود.
- کپسول آتش‌نشانی پودری
می‌توان گفت این کپسول پر استفاده‌ترین کپسول در جهان است. کپسول آتش‌نشانی پودری به نام کپسول ABC شناخته می‌شود. زیرا در هر سه نوع آتش‌سوزی کلاس A، کلاس B و کلاس C کارایی دارد. این خاموش کننده‌ها در صورتی می‌توانند مفید واقع شوند که آتش منطقه وسیعی را درگیر کند. البته باید توجه داشت که در هنگام آتش گرفتن انواع روغن‌های خوراکی به هیچ عنوان نباید از این نوع کپسول آتش‌نشانی استفاده کرد.
رنگ استاندارد خاموش کننده آب ، پودر وco2
سازمان‌ها و شرکت‌های تولید کننده کپسول‌های آتش‌نشانی باید در ساخت و تولید این دستگاه‌ها مجموعه‌ای قوانین و استانداردها را رعایت نمایند تا محصولی کاملا ایمن و قابل اعتماد برای مصرف کنندگان ارائه کنند. همان گونه که مطلع هستید کپسول‌ها یا کپسول‌های آتش‌نشانی در انواع متنوعی موجود می‌باشند و هر کدام عملکرد خاص خود را دارند. برای مهار آتش به درستی و بدون مشکل خاصی باید از کپسول‌های مناسب استفاده کرد.
برای اینکه بتوان از کپسول صحیح در هنگام آتش‌سوزی استفاده کرد، لازم است بتوان فرق هر کپسول با کپسول دیگر را تشخیص داد. رنگ کپسول آتش‌نشانی بهترین پارامتری است که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. در واقع این تفاوت در رنگ کپسول برای کاربر مزیت محسوب می‌شود تا بتواند به آسانی محصول دلخواه خود را انتخاب کند. رنگ استاندارد کل مهار کننده‌های آب، پودر و گاز به رنگ قرمز است. اما نوارهای رنگی طراحی شده بر روی این کپسول‌ها عامل اصلی تمایز نوع کپسول می‌باشد. رنگ‌های استاندارد کپسول‌های آتش نشانی آبی، پودری و گازی مطابق زیر است:
- کپسول آتش‌نشانی آبی: با نوار قرمز طراحی شده است.
- کپسول آتش‌نشانی پودری: طراحی آن با نوار آبی است.
- کپسول آتش‌نشانی دی‌اکسیدکربن: با نوارهای مشکی طراحی شده است.
شناسایی کپسول های آتش نشانی
طراحی و ساخت کپسول‌های آتش‌نشانی با یکدیگر متفاوت است. معیارهای سنجش آن موارد زیر هستند:
- استاندارد
از آن‌جایی که اطلاعات بدنه کپسول حائز اهمیت است، استانداردهایی در این زمینه دارد که شرکت‌های تولید کننده این کپسول‌ها باید آن‌ها را رعایت کنند. اطلاعاتی همچون نوع کپسول، ظرفیت، کارایی، روش کار و ... بر روی آن درج شده است تا کاربران در هنگام استفاده از آن دچار مشکل نشوند.
- حروف
برای هر دسته از مواد قابل اشتعال یک حرف در نظر گرفته شده که بر روی کپسول حک می‌شود. به عنوان مثال، حرف K نشان‌دهنده آتش‌سوزی ناشی از مواد جامد، حرف AB نشان دهنده آتش‌سوزی ناشی از مایعات و جامدات و حرف ABC برای آتش‌سوزی‌های ناشی از سوخت جامد، مایعات و وسایل الکتریکی مناسب است.
- قطعات
- کپسول‌های حاوی دی‌اکسیدکربن: دارای بدنه یک تکه و بدون درز و دارای نازل قیفی شکل
- خاموش کننده آب: دارای نازل با قطر کم
- کپسول‌های فوم اطفاء حریق: دارای نازل‌هایی با سوراخ هواکش
- کپسول‌های پودری: نازل‌های آن‌ها اندازه معمولی دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله با انواع کپسول آتش‌نشانی و کاربرد آن‌ها آشنا شدیم. در هنگام استفاده از کپسول آتش‌نشانی، باید به نوع کپسول حتماً دقت شود. زیرا هر یک از کپسول‌های آتش‌نشانی کاربرد متفاوتی دارند. با شناخت انواع رنگ‌ها و اطلاعات درج شده بر روی کپسول‌ها، می‌توان از وقوع حوادث ناگوار آتش‌سوزی جلوگیری کرد.